Plantagebeleving

Plantage Marienbosch

Volop in de belangstelling stond Suriname in 2019 en de eerste maanden van 2020. Schitterende tentoonstellingen lichtten al een tipje van de historische sluier voor ons op. En in tv-series en podcasts konden we kennis nemen van de zoektocht van Nederlanders naar hun roots in Suriname: de plantages.

Op de plantages werden de zwartste hoofdstukken uit de geschiedenis geschreven. Na de afschaffing van de slavernij was de landbouw er niet meer rendabel en hield vrijwel geen plantage meer stand. Toch vind je in Suriname toch tal van interessante sporen en sommige plantages zijn een nieuw leven in gegaan. Echt leven gaat het als je de verhalen ter plaatse hoort …

Plantage Frederiksdorp, een van de logeergebouwen

In Commewijne trap je over fietspaden door dit historische landschap, waar de natuur haar plek grotendeels hervonden heeft. Vlak bij Paramaribo, aan de overkant van de Surinamerivier, zie je de resten van Fort Nieuw Amsterdam en de Plantage Marienburg.

 

Neem een taxiboot naar plantagenederzetting Johan en Margaretha aan de overkant, misschien spot je hier al rivierdolfijnen!. Belangrijke inkomstenbron bij Johan en Margaretha is de garnalenvangst – er staan bakken vol garnalen die er liggen te drogen. Het smalle fiets/wandelpad komt na nog geen kilometer bij Plantage Resort Frederiksdorp, dat sfeervolle logies heeft in de vorm van gerestaureerde plantagehuizen en nieuwe cabañas. Een prachtige plek om te overnachten en de geschiedenis van plantagehouder Knöffel en zijn vrouw Grietje – een tot slaaf gemaakte, met wie hij twee dochters kreeg – bezorgt je kippenvel. De inspanningen van de afgelopen tientallen jaren om dit complex voor ons toegankelijk te maken verdienen groot respect. Voor nog meer verhaal moet je nog een stukje verder.

Begin 2020 is het fietspad voltooid tussen Frederiksdorp en Plantage Bakkie, een afstand van 24 kilometer over dijkjes, langs sluisjes, kostgrondjes en bospartijen waar doodskop- en kapucijnaapjes zitten. Zeker in de vroege ochtend en aan het eind van de middag, wat ook de fijnste momenten om te fietsen zijn, zie je de speelse en vaak luidruchtige dieren vrijwel zeker.

Aangekomen bij Bakkie hoor je hoe in het zeer recente verleden keihard is gewerkt om de plantagecultuur te kunnen beleven. Marsha Mormon verliet Nederland om haar roots hier te hervinden, op de verlaten plantage van haar familie. De koffieloods werd schitterend herbouwd, een prachtige gevarieerde aanplant van tropische planten en bomen gedaan. Marsha weet daar niet alleen heel veel van, ze verwerkt de vruchten, zaden en bladen ook in allerlei sapjes en hapjes. Haar man Bas verzamelde ware museumstukken om de geschiedenis toe te lichten. De klap op de vuurpijl was hun inspanning om de Warappakreek weer doorgankelijk te maken: stap hier op voor een heerlijke boottocht naar de zeemonding. Links en rechts zie je tal van resten van oude plantages, verlaten suikerketels, omheiningen. Wil je op Bakkie in een van de drie vrijstaande vierpersoonslodges logeren, reserveer dan heel tijdig. Of neem dapper de fiets terug, alternatief is met een taxiboot over de Commewijne retour.

De koffieloods op Plantage Bakkie, waar Marsha Mormon haar roots vond en Bas Spek diep in de geschiedenis dook
Fietsen van Frederiksdorp naar Bakkie

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Dit artikel is een aanvulling op de ANWB reisgids Extra Suriname.

Fietsen naar de buren: van Lille naar Roubaix

Na uren lopen over de keienstraatjes is het extra fijn fietsen … Een prima rondje maak je door vanaf het Citadelpark de rivier de Deûle en door dan het Canal de Roubaix te volgen. Roubaix maakt deel uit van de metropool Lille en heeft een paar topbezienswaardigheden, waaronder het Musée La Piscine – inderdaad in een voormalig zwembad – en aan de rand van deze deelgemeente de schitterend gerestaureerde Villa Cavrois. Of ga op ontdekkingstocht langs muurschilderingen en de winkels en ateliers van jonge ontwerpers en zoek een originele plek voor je pauze. Allemaal te vinden in het nieuwe gidsje Extra Lille.

Reken op circa 25 km fietsen, met enig hoogteverschil. Er is overigens ook een prima tramverbinding tussen Lille en Roubaix en ook het metronetwerk brengt je vrij dicht bij het museum, de villa en de winkels.

La Piscine, Roubaix

Villa Cavrois, een architectonische tijdreis

KNGB, ontwerpers van originele lampen, Le Vestiaire

Le Vestiaire, Roubaix, naast het Musée La Piscine

SUSO33, Roubaix

Camille Claudel, muurschildering in Roubaix

Big Sur, zeeolifanten, missions en een topwandeling

Highway 1 nog voor Big Sur

Al tientallen keren heb ik de prachtige kustweg gereden tussen Carmel tot voorbij Big Sur. Werkelijk elk seizoen is het daar prachtig – met veel of weinig wolken, veel of weinig wind, de winterzon of met de versluiering die er vaak in de zomer hangt. Potdicht zit het er soms ook, maar dan ben je wel extra blij met de openingen die er dan altijd wel komen. Nu was het een goed moment ook weer wat verder door te rijden en eindelijk het deel waar Highway 1 landinwaarts gaat, tussen Pismo Beach en Gaviota, eens goed te bekijken. Niet in de laatste plaats omdat ik niet eerder in de winter bij de zeeolifantenkolonie van Piedras Blancas was. Fotografen? Dit wordt een van je droomreizen. Wandelaars? Doen! Minder bekende maar heel missions bekijken? Gaan! De folkore van Solvang? Leuk!

De gulden regel is: stoppen waar je stoppen kan. En even de tijd nemen. Altijd heb je kans dat het licht verandert in een nog spectaculairder tafereel, zie je pufjes in de rimpelingen van de oceaan die op walvissen duiden, zweeft er tussen de kalkoengieren toch ineens een Californische condor …

Net voorbij Ragged Point zie je langs de kust vaak al zeeolifanten. Stoppen mag daar niet, het beste en veiligste zie je de dieren bij het beschermde deel van Piedras Blancas – dat staat goed aangegeven. In januari en februari bevallen de vrouwtjes hier – de meeuwen staan als ontvangstcomité klaar voor de placenta. Ze blijven hier nog tot eind mei, terwijl de jongen in rap tempo groeien en de moeders vervellen. Dan komen de (bijna) volwassen mannen, ook al om hun huid en haar te vervangen; de bloedcirculatie aan land is hiervoor nodig. Deze mannen komen en gaan tot september. De oudste en grootste mannetjesdieren hebben de prominentste, karakteristieke neuzen. In het najaar zijn er vooral jonge mannetjesdieren, die spelen en knokken om hun krachten op te bouwen – en de toeschouwers vermaak bieden. Op deze webcam zie je wat er actueel gaande is.

Op een heuvel in het achterland staat het roemruchte Hearst Castle; op de landerijen ervoor lopen verwilderde zebra’s, uit de periode van William Randolph Hearsts verzamelwoede. Sommige Nederlanders slaan deze attractie (wel reserveren …) opzettelijk over, maar ik vond het toch een iconische, interessante plek en een boeiende afdruk van die tijd (1920-1947).

Bij de rots van Morro Bay slaat de weg landinwaarts naar San Luis Obispo en komt pas weer net voor Pismo Beach bij de kust. Pal aan Highway 1 verdient van oktober tot februari het vrij toegankelijke vlinderbos een bezoekje; de Monarch Butterfly Grove. Daar paren de vlinders die vanuit British Columbia (Canada) en de staten Washington en Oregon helemaal hiernaartoe zijn gevlogen. Het vrouwtje legt dan eieren, in de eucalyptusbomen; de nazaten hieruit vliegen in drie tot vier generaties terug naar hun noordelijke leefgebieden. Er zijn een paar van deze pleisterplaatsen, de afgelopen jaren was deze de drukst bezochte – tot wel 25.000 in topjaren. Hun aantal nam wel gestaag af.

Mission Santa Ines, Solvang

Kapel van de Santa Ines

Van de in opdracht van de Spaanse koning opgerichte 21 missions, langs de Camino Real tussen San Diego en Sonoma, liggen die van Lompoc en Solvang enigszins buiten de gebruikelijke toeristenroute. Wel geven ze een heel goed beeld van hun bloeitijd, de tweede helft van de 18e en vroege 19e eeuw. Zo zie je in de intensief gerestaureerde La Purissima Mission (1787) bij Lompoc heel goed hoe de nederzetting van Chumash, Franciscanen en kolonisten draaide. Overigens werd de mission na de aardbeving van 1812 verplaatst naar de huidige locatie, waar je niet alleen de gebouwen en tuinen kunt verkennen maar je benen kunt strekken op tientallen kilometers wandelpaden. Kleiner maar zeker sfeervol is de Mission Santa Ines (1804) aan de rand van Solvang – het ‘Deense’ dorp waar vooral Amerikanen zich zo graag in Europa wanen. Wel bij een glaasje wijn uit de streek.

Solvang

Ten zuiden van Solvang ligt een bergachtig landschap, met daarin het Gaviota State Park. Een aanrader is de wandeling naar Gaviota Peak, met schitterende uitzichten over oceaan en de hiervandaan zo duidelijk vulkanisch ogende keten. Het kan er wel erg warm worden – in januari was het ronduit aangenaam.

Gaviota Peak

Prima en betaalbare motels vind je onderweg bijvoorbeeld in San Simeon, (sorry Cambria, iets houdt me bij jullie altijd tegen), San Luis Obispo of Lompoc. Ook Big Sur zelf heeft logies, maar dat is heel prijzig – evenals bij een aantal andere resorts onderweg.

Elzas revisited

Ongeveer een week per maand stroomt Straatsburg vol met Europarlementariërs, als de plenaire vergadering van het parlement van de Europese Unie plaatsvindt. Maar toeristisch is de stad het hele jaar aantrekkelijk: in het voorjaar verschijnen de eerste terrassen aan de Ill en het prilgroene blad aan de platanen, in de zomer draait het schema van de rondvaartboten op volle toeren, het najaar legt een gouden glans op de schitterende kathedraal en andere oude gebouwen en wordt de verse wijn (bourru) geschonken, tijdens de advent stromen bezoekers toe naar de befaamde kerstmarkt. Mocht het regenen: Straatsburg is een super-museumstad, met collecties van archeologisch vondsten (L’Oeuvre Notre-Dame) tot hedendaagse kunst (MAMCS).

Begin 2020 verschijnt een nieuwe editie van Elzas, Vogezen en Jura, waar Straatsburg uitgebreid in is opgenomen. Ter voorbereiding daarvan was ik de afgelopen maand tweemaal een weekje in het gebied. Mijn toppers daarvan:
*rondleiding in het Europese Parlement – gratis toegang (denk aan legitimatiebewijs) duurt een uur, met audioguide in taal naar keuze en 360 graden film; zie hier voor het rooster.
*het blotevoetenpad bij Ehnwihr-Muttersholz; start bij het Maison de la Nature, koop er de ter plaatse gemaakte koekjes voor extra zintuiglijke beleving onderweg en ga op avontuur! Bij uitstek geschikt voor jeugd en wie zich jeugdig voelt.
*wederom bevestigd: de Route des Vins tussen Dambach en Obernai is en blijft mijn favoriet. Fietsen gaat elk jaar zwaarder, de wijnen worden elk jaar lekkerder.

Château de Pourtalès, waar de Europarlementariërs graag verblijven
maar buiten de plenaire weken heel betaalbare en fijne logies
(in het Châlet) beschikbaar is.

 

 

 

Bonus als je de Elzas aan de zuidzijde verlaat: maak een wandeling in Belfort,
zie de grote leeuw voor de citadel (zie hiernaast)
en merk op hoe groot in Belfort de Franse invloed op de architectuur is.
Je echte fietsmaatje zet je onderweg erheen af op de Route des Crêtes
en je spreekt af op de Place d’Armes.

Rainbow Bridge en Odaiba

In de Baai van Tokyo werd al in de 17e eeuw aan landwinning gedaan: er werden fort-eilanden opgeworpen. Onder druk van de enorm uitdijende stad is daar inmiddels vrij recent heel wat extra grond bijgekomen. Odaiba is een compleet nieuwe wijk, grotendeels Las-Vegas-stijl met winkels, hotels en grote bedrijven. Daarvandaan heb je heel goed zicht op de verlichte stad en de Rainbow Bridge – de toegang tot de wijk. Een bijzondere attractie is het in 2018 geopende teamLab*Borderless. Digitale technologie geeft je hier een spektakel aan ruimtes met sferen en effecten, van een lange muur met bloemen- en dierenparade tot lasershows en verschijnende en verdwijnende kunstwerken. Reserveer je tickets en slottijd (https://borderless.teamlab.art), op de dag zelf zijn meestal geen kaarten meer verkrijgbaar. In Odaiba vinden ook zwemonderdelen van de Olympische Spelen 2020 plaats.

 

teamLab*Borderless

Reistip Californië: Monterey Bay

Kajakken tussen de otters

De kust door David Ligare, Winfield Gallery, Carmel

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Voor mij een hoogtepunt in de Monterey Bay: zeekajakken, langs de zeeleeuwen bij San Carlos Beach, op gepaste afstand tussen de ‘rafts’ van otters en op de achtergrond spuitende walvissen. Favoriet zondags uitje van veel bewoners uit Monterey-Carmel en directe omgeving is een flaneertochtje langs de galeries van Carmel. Je vindt er kunstenaars die hun sporen ruimschoots verdiend hebben en aanstormend talent: fotografen, schilders en beeldhouwers. De meeste hebben een grote affiniteit voor Californië – de schitterende kust, de indrukwekkende bomen en bergen. Maar ook zaakjes met Aziatisch antiek of prachtig linnengoed kom je in de hoofdstraten van Carmel tegen. Meer tijd dan gemiddeld wordt er voor een mooie lunch uitgetrokken – bij Seventh & Dolores Steakhouse, Treehouse of La Bicyletta bijvoorbeeld. Liefst met een glas wijn uit Carmel Valley.

Dit artikel is een aanvulling op de Dominicus reisgids Californië, Arizona, Utah en Nevada. Nu nodig? Koop op Gottmer.nl of op bol.com!

Noord-Honshu: samoerai en vulkaanland

Okama-kratermeer bij Zao Onsen

B&B Hiraizumi

 

 

 

 

 

 

De vulkanische natuurgebieden van Zao, Iwate, Hachimantai en Towada vormen echt fantastische wandelparadijzen, met heel veel bronnen waarvan het water bij veel logeeradressen in de baden stroomt. Trek 10-14 dagen uit en ga vanuit Tokyo naar Nikko – waar de tempelcomplexen bij Japanners in de top 3 van het land staan. Ten noordoosten van Yamagata is de tempelberg van Yamadera, waarvan de geschiedenis naar de 8e eeuw terugvoert. Zao Onsen is een fijne uitvalsbasis voor een wandeltocht de Kumano (1841 m) op. Eveneens een bronnenplaats is Hiraizumi, met een schitterend tuin- en tempelcomplex – de Jodo-teien en Motsu-ji. De Iwate-san zou je haast voor de berg Fuji aanzien, onmiskenbaar is de vulkanische herkomst; daarachter is het plateau van Hachimantai vooral in herfstkleuren schitterend. Het kleurrijke najaar is ook het geliefde seizoen voor bezoek aan het Towada-meer.

Dit artikel is een aanvulling op de ANWB reisgids ANWB Ontdek Japan.

Reno revisited

Even een biecht: met de tekst in de afgelopen edities van mijn reisgids over het zuidwesten van de VS doe ik het actuele Reno tekort … Vanwege de enorme rook in Noordoost-Californië en diverse afgesloten natuurgebieden, besloot ik zomer 2018 enigszins sceptisch een kijkje te nemen bij de nieuwe stadsontwikkeling van Reno: de Riverwalk. Welke middelgrote stad heeft er nu een schone rivier dwars door het centrum waarin je kunt zwemmen en spelevaren? Waar restaurantjes en cafés (Sierra Tap House!) hoger op de kades zijn en in het weekend bands en orkestjes klinken vanaf openluchtpodia? En waar ook nog aardig wat geld naar de kunsten is gerold? Gokken mag, maar hoeft echt niet.

Dit artikel is een aanvulling op de Dominicus reisgids Californië, Arizona, Utah en Nevada. Nu nodig? Koop op Gottmer.nl of op bol.com!

Curaçao, Aruba, Bonaire: Nu nog meer Caribisch Nederland!

Twee gidsjes over Caribisch Nederland binnen een half jaar! En toch is Curaçao, Aruba, Bonaire weer een heel ander boekje geworden dan Ontdek Caribisch Nederland. Minder geschiedenis, minder achtergronden, maar volgens mij wel een gidsje dat je volop ideeën aandraagt. Hieronder drie van mijn favorieten op Curaçao. Mail me gerust als je vragen hebt!

  • Kijk op de agenda van Landhuis Bloemhof, daar zijn niet alleen bijzondere tentoonstellingen, maar ook geregeld lezingen, workshops en films. Herman van Bergen is er aan zijn grootse project Kathedraal van Doornen bezig, heel indrukwekkend. En heel vaak is Hortence Brouwn er aan het werk: ze maakt niet alleen prachtige sculpturen van de mooiste steenklompen, het is ook een heel bijzondere vrouw.
  • Ben je met een groep op Curaçao? Denk dan eens aan een workshop bij Serena’s Art Factory: zelf een chichi beschilderen, een voluptueus beeldje waar zoveel Curaçaose spirit in zit. Je kunt terecht in de grote werkplaats in Oost-Curaçao (net voorbij de Ostrich Farm) of in de winkel in Willemstad.
  • Snorkelen bij Lagún – omdat het er zo prachtig is. Wil je gegarandeerd schildpadden zien, dan ga je naar Playa Grandi.

O, en nog een bonus voor wie er voor het uitgaan komt…: de Full Moon Party bij Kokomo Beach!

Dit artikel is een aanvulling op de ANWB reisgids ANWB Extra: Curaçao, Aruba en Bonaire.

Sauerland: actief en ontspannen

 

Ik ben inmiddels de tel kwijt hoe vaak ik in Sauerland ben geweest: voor ANWB’s Gouden Serie, Blauwe Serie, Extra en een paar maanden geleden voor de restyle-Extra. Het is niet een gebied waar heel snel veel verandert. Maar dat is ook meteen de charme van de streek. Daar had je al slow food en slow living voordat de term was uitgevonden. En voor – meerdaagse – wandelingen kan ik in West-Europa niet goed een beter gebied aanraden. Je vindt er uitdaging maar tegelijkertijd veel comfort op logeeradressen. En de wandelmarkeringen kloppen… Hoewel de natuur bovenaan blijft staan, vind ik de land art langs de WaldSkulpturenweg echt iets toevoegen. En na afloop van de wandeling in een heerlijke thermaalbad ontspannen. Zeker de omweg waard: de virtuele natuur in het NationalparkZentrum Kellerwald-Edersee, drie kwartier rijden van Winterberg.

In de gids worden ook aangrenzende streken beschreven, waaronder Kassel, een stad die tijdens de vijfjaarlijkse documenta (eerstvolgend in 2022) geheel in het teken van hedendaagse kunst staat, maar waar gelukkig ook permanent veel van te zien is. En ook daar is het achterland wandelparadijs.

Dit artikel is een aanvulling op de ANWB Extra reisgids Sauerland.